Het lijdt geen twijfel dat een westerse voeding met geraffineerde suiker, industriële vetbereidingen, verwerkte vleeswaren en alcohol een ernstige druk op de lever legt. Ook de inname van geneesmiddelen belast de leverfunctie. En zelfs als je gezond eet en geen medicijnen gebruikt, kunnen nog de talloze gifstoffen waarmee we via het milieu, huishouden en werk in aanraking komen, alsook de onvermijdelijke stress, onze leverfunctie bedreigen. Welke planten helpen ons hierbij?
Overwerkte lever
De lever is een grote klier met vele, levensbelangrijke functies. Vooral het opslaan en verwerken van voedingsstoffen, de vertering en stofwisseling van vetten en de ontgiftingsfunctie zijn cruciaal voor een goede gezondheid. Nu zorgen niet alleen voedingsfouten ervoor dat de lever bij velen overwerkt raakt, ook de reinigingsfunctie komt zwaar onder druk te staan! Denk maar aan milieugiffen die in de voedselketen terechtkomen (PCB’s, dioxines, zware metalen, pesticiden…), medicijnen die we innemen en giftige stoffen waarmee we in aanraking komen (fijnstof, verven, lakken, plastics en hun weekmakers, detergenten…): die moeten allen in de lever onschadelijk gemaakt worden en via de gal of de urine uitgescheiden worden. Reken daarbij nog de dagelijkse portie stress en geen wonder dat leverklachten ontstaan zoals gebrekkige eetlust, slechte vertering (vooral van vetten), vermoeidheid, misselijkheid, hoofdpijn en slecht slapen.
Mariadistel: dé leverbeschermer en – reiniger
Een plant waarvan bij uitstek een gunstige werking op de lever mag geclaimd worden, is de mariadistel (Silybum marianum). Deze wondermooie distel met melkwitte nerven bevat in haar zaden met ‘silymarine’ een complex van sterk antioxiderende flavonoïden: silybine (de sterkste), silychristine en silydianine. Deze stoffen beschermen dankzij hun sterke antioxiderende werking de vetten in de levercelmembranen tegen oxidatie, wat de integriteit, functie en overlevingsduur van levercellen ten goede komt, zeker als ze onder druk komen te staan door milieugiffen, alcohol, medicijnen, chemotherapeutische medicijnen, transvetzuren, een overmaat aan ijzer en virussen. Ook het bevorderen van de leverdetoxificatie door mariadistel is ruim gedocumenteerd: vooral door in fase II de binding van toxische stoffen aan glucuronzuur te bevorderen en door de hoeveelheid te verhogen van de belangrijke antioxidant en ontgiftende stof, glutathion. Ontstekingswerende effecten worden ook waargenomen, waarbij overactieve Küpffercellen in de lever worden afgeremd en de afscheiding van ontsteking bevorderende leukotriënen en prostaglandines type 2 vermindert. Mariadistel verhoogt ook het regeneratievermogen van de levercellen door de eiwitsynthese erin te bevorderen, remt overmatige bindweefselvorming in het leverweefsel (het voorstadium van cirrose), verbetert de kwaliteit van de immuniteit en werkt antiviraal. Belangrijk om op te merken is dat silymarine niet zo goed wordt opgenomen, reden waarom in bepaalde studies het effect van mariadistel weinig significant is. Gelukkig kan de opname van de hoofdcomponent silybine zeer sterk verhoogd worden door binding met fosfatidylcholine uit lecithine. Van dergelijk ‘mariadistelfytosoom’ is in combinatie met vitamine E o.a. een zeer significante werking bij niet alcoholische vetlever (NAFLD) aangetoond.
Artisjok: betere vetvertering, lagere bloedvetten
De artisjok (Cynara scolymus), waarvan men de vlezige schutbladeren en bloembodems als delicatesse kan eten, levert met zijn bladeren ook een belangrijke steun voor de lever. Nog net iets beter werkt de wilde artisjok of kardoen (Cynara cardunculus). Hoewel ze vooral op basis van hun bioflavonoïden ook aanzienlijke antioxiderende en dus leverbeschermende effecten kunnen uitoefenen (zoals mariadistel), zijn vooral de betere aanmaak van gal (choleretisch effect) en betere afscheiding van gal (cholagoog effect) door deze planten beschreven. Werkingen die vooral toegeschreven worden aan de waardevolle bitterstoffen (sesquiterpeenlactonen) en fenolzuren (vooral cynarine). Meer afscheiding én een betere kwaliteit van gal impliceert dat door een waardevol extract van wilde artisjokbladeren de lever zich beter kan ontgiften, dat de vertering van vetten wordt bevorderd met minder dyspepsie (spijsverteringslast) door zware of vethoudende maaltijden en dat de vorming van galstenen wordt voorkomen, met een betere afvoer van galgruis. Door een betere galproductie en leververwerking van vetten kunnen overigens ook te hoge bloedspiegels van cholesterol en triglyceriden verlaagd worden. Ten slotte blijkt ook wilde artisjok een hulpmiddel te zijn in de strijd tegen vetlever.
Kurkuma, dé ontstekingsremmer
Ook de kurkumawortel (Curcuma longa/xanthorrhiza) is interessant voor een optimale leverfunctie. In de eerste plaats oefent het complex van curcuminoïden erin belangrijke antioxiderende effecten uit op de levercellen en remt het ontstekingsverschijnselen in de lever (alsook elders in het lichaam), door de belangrijkste trigger van ontstekingsreacties, NFκβ of nuclear factor kappa bèta, af te remmen. Daarom wordt kurkuma aanzien als één van de belangrijkste kruidenremedies voor cholangitis of galwegenontsteking (wel niet geven bij ingeklemde galstenen), als een potente leverbeschermer tegen toxische stoffen (milieugiffen, alcohol, medicijnen, chemotherapeutica, additieven, aflatoxine B), als een plant die de leverdetoxificatie bevordert en die zorgt voor de productie van meer gal van een goede, vloeibare kwaliteit. Laatstgenoemde effecten vertalen zich ook in een betere vetvertering, een lager risico op het ontwikkelen van galstenen en een betere controle over cholesterol- en triglyceridenpeil. De ontstekingswerende curcuminoïden in kurkuma hebben hetzelfde nadeel als silybine in mariadistel: ze zijn niet zo goed opneembaar. Een probleem dat kan opgelost worden door een aan de Ayurveda ontleende techniek, waarbij de binding met fosfatidylcholine uit lecithine (een ‘kurkumafytosoom’) de opneembaarheid van de curcuminoïden met liefst een factor 29 verhoogt. Van dit kurkumafytosoom is trouwens een gunstige werking bij NAFLD aangetoond met afname van het vetgehalte in de lever, naast een verlaging van de bloedvetten en het urinezuurgehalte. Er bestaan ook nog andere formuleringen met kurkuma, waarbij op een natuurlijke manier de curcuminoïden beter worden opgenomen. Maar gebruik zeker geen kurkumapreparaat met de synthetische emulgator polysorbaat 80!
Nog andere planten
Met een combinatiepreparaat op basis van de drie bovengenoemde planten kan een zwakke, overbelaste, te vette of zieke lever sterk ondersteund worden. Er bestaan overigens nog meer planten die de leverfuncties kunnen ondersteunen en klachten van lever en galwegen kunnen verbeteren. De sterkste argumenten bestaan er voor:
- taurine: voor de aanmaak van gal van een goede, vloeibare kwaliteit. M
- paardenbloem (Taraxacum officinale)
- desmodium (Desmodium ascendens)
- sikkelgoudscherm (Bupleurum falcatum)
- stinkende gouwe (Chelidonium maius)
- chrysantellum (Chrysantellum americanum)
- ramenas (Raphanus sativus var. niger)
- wilde cichorei (Cichorium intybus)
- pepermunt (Mentha x piperita).
Ondersteunende nutriënten
Ook welbepaalde voedingsstoffen kunnen de leverfuncties ondersteunen. We denken hierbij vooral aan:
- vitamine E: het belangrijkste antioxidans in de bescherming van de levercelmembranen. Het moet wel gaan om een natuurlijk complex van tocoferolen en tocotriënolen, zeker geen geïsoleerde alfatocoferol!
- choline, een stof die gerekend wordt tot de B-vitamines en de vetstofwisseling bevordert, vetstapeling in de lever vermindert en de galfunctie verbetert.
- de overige B-vitamines, die diverse ontgiftingsfuncties ondersteunen
- glutathion en de precursor daarvan (NAC of N-acetylcysteïne): zeer belangrijk voor zowel de bescherming van de lever als voor de detoxificatieprocessen die erin gebeuren
- omega-3-vetzuren (EPA en DHA): tegen ontstekingsverschijnselen, voor een betere conditie van de celmembranen
- lecithines, waarvan de belangrijkste fosfatidylcholine is: voor een vlotte aanmaak van gal en een optimale samenstelling van de levercelmembranen
- taurine: voor de aanmaak van gal van een goede, vloeibare kwaliteit.
Geef als eerste een reactie