De meerwaarde van fermentatie voor voedingssupplementen

Een doelgerichte fermentatie van voedingsmiddelen en planten kan voor een belangrijke meerwaarde zorgen. De inwerking van nuttige micro-organismen en/of van enzymen zorgt namelijk voor zowel een betere opname van de werkzame bestanddelen als voor een diepere inwerking op de gezondheid. Fermentatieproducten zijn niet alleen interessant voor onze dagelijkse voeding. In de complementaire geneeskunde worden er een aantal ingezet met een merkwaardig therapeutisch voordeel.

Gefermenteerde voeding
Nog belangrijker dan voedingssupplementen innemen, is uiteraard het zorgen voor een gezond basisdieet. Daarin kunnen een aantal fermentatieproducten een heel stuk nuttiger zijn dan het origineel product waarvan ze afkomstig zijn:

• Zure melkproducten (yoghurt, kwark, kefir): in vergelijking met de melk waarvan ze afkomstig zijn, zijn ze veel lager aan lactose of melksuiker, waarvoor men intolerant kan zijn. De lactose is bovendien voor een groot deel omgezet tot rechtsdraaiend melkzuur, die zeer nuttig is als ‘prebioticum’ voor het voeden van een gezonde darmflora. En de melkzuurbacteriën in gefermenteerde melkproducten verrijken als ‘probiotica’ ook de darmflora. Tenslotte zorgt de fermentatie er ook voor dat de lange ‘caseïnes’ of melkeiwitten tot kleinere stukjes zijn verteerd, wat ook de kans op intolerantie verlaagt. Kefir vertoont de sterkste fermentatiegraad en de grootste diversiteit aan probiotica.
• Natto: terwijl sojabonen zelf de schildklier negatief kunnen beïnvloeden, de eiwitvertering kunnen afremmen en in grotere hoeveelheden hormoonverstoringen kunnen veroorzaken (fyto-oestrogeen effect), vertoont het sojafermentatieproduct natto die nadelen niet. Bovendien zorgde de fermentatie door Bacillus subtilis voor de aanmaak van vitamine K2, onder zijn meest actieve vorm: menaquinone-7. Die zorgt voor een optimale calciumstofwisseling, want deze vitamine helpt tegelijk calcium weghouden uit de vaatwanden en calcium neerzetten in de botten. Natto of extracten eruit helpen dan ook zowel in de strijd tegen atherosclerose (‘slagaderverkalking’) als tegen osteoporose (‘botontkalking’).
• Tempeh en soyage (sojayoghurt) leveren, in tegenstelling tot de sojaboon zelf, voorverteerde en niet storende eiwitcomponenten aan
• Tamari, shoyu (sojasauzen) en miso (sojapasta) zijn gefermenteerde condimenten voor voeding, sauzen en soepen, die wegens hun hoge zoutgehalte wel met mate dienen gebruikt te worden. De sojacomponenten erin zijn voorverteerd en niet storend en ze bevatten vrij veel van het nuttige aminozuur L-glutamine.
• Zwarte, gefermenteerde knoflook (Aged Black Garlic): weliswaar niet zo langdurig gefermenteerd als de verder besproken ‘Aged Garlic Extract’, is de zwarte knoflook een echt ‘superfood’. Door een 3 à 4 weken durend‘slow cooking’ fermentatieproces ondergaat knoflook fysieke – en smaakveranderingen, waardoor het culinair een echte topper wordt en de gezondheid sterker ondersteunt dan gewone knoflook met zijn bijzondere zwavelverbindingen.
• Appelazijn: kan als bron van azijnzuur, melkzuur andere organische zuren en mineralen een gebrek aan maagsap opvangen, de stofwisseling versterken, de darmflora verbeteren en vetopslag afremmen
• Zuurkool en kimchi: leveren, naast het voor de darmflora gunstige melkzuur, ook het nuttige vitamine K2 aan (zoals bij natto) en melkzuurbacteriën die de darmflora versterken.
• Granenstropen: via een fermentatieproces zorgt de gunstige gist Aspergillus voor een splitsing van de complexe koolhydraten tot korte, ongeraffineerde, en mild zoete koolhydraten.
• Biergist: afhankelijk van de voedingsbodem waarop Saccharomyces cerevisiae inwerkt, kan biergist een goede bron zijn van selenium, van chroom, van vitamine B-complex en van plantaardig eiwit

Ook nuttig voor supplementen

Terwijl de mens gaandeweg ondervond hoe fermentatie kon zorgen voor een opwaarding van voedingsmiddelen, begon hij geleidelijk aan datzelfde principe toe te passen voor voedingssupplementen. Zo ontstonden in de volksgeneeskunde de voor de huidige natuurgeneeskunde zeer interessante voedingssupplementen zoals gefermenteerde knoflook, gefermenteerde shiitake en gefermenteerde rode rijst.

Gefermenteerde of gerijpte knoflook (Aged Garlic Extract)

Dagelijks één tot twee teentjes rauwe knoflook consumeren draagt bij tot de preventie van hart- en vaatziekten en infecties, dat staat buiten kijf. Maar hogere doses werken helemaal niet beter: door de prikkelende en irriterende zwavelverbindingen doe je dan soms meer kwaad dan goed, zonder van de geurhinder te spreken: ze kunnen slokdarm en maag ontsteken, de leverfunctie verminderen, rode bloedcellen vernietigen en de darmflora aantasten. Helemaal anders werkt gefermenteerde knoflook of ‘Aged Garlic Extract’, verkregen door een 20 maand durend en gestandaardiseerd rijpingsproces, dat start wanneer bio-knoflook wordt fijngesneden en de vrijgestelde plantenenzymen een fermentatieproces in gang zetten. Dit voedingssupplement bevat stabiele, niet irriterende, geurloze en vooral dieper inwerkende zwavelverbindingen (in het bijzonder SAC of S-allylcysteïne), die heel breed de gezondheid kunnen ondersteunen. Aged Garlic Extract werd in meer dan 800 wetenschappelijke studies onderzocht en is één van de meest waardevolle voedingssupplementen ter wereld in de preventie en aanpak van:

• hart- en vaatziekten: niet alleen ziet men in klinische studies een natuurlijke bloedverdunnende werking, een afname van de ‘echte slechte’ of kleverige oxycholesterol, triglyceriden, hoge bloeddruk en homocysteïne, er is vooral aangetoond dat door het gezamenlijk inwerken op al deze risicofactoren het proces van atherosclerose heel sterk wordt afgeremd. Dit middel zet de cholesterolverlagende statines, die louter de cholesterolspiegel verlagen en zoveel potentiële nevenwerkingen vertonen, compleet in de schaduw! Combinaties van gefermenteerde knoflook met omega-3-vetzuren en vitamine K2 levert een zeer interessant totaalpreparaat op in de preventie en aanpak van hart- en vaatziekten. Combinatie met co-enzym Q10 accentueert de bloeddrukverlagende werking en combinatie met lecithine regelt best de bloedvetten (lagere triglyceriden, hogere HDL-cholesterol). 
• infecties: vooral de eerstelijnsafweer met een toename van de activiteit van de infectieremmende ‘natural killer cells’ en de opruimende ‘macrofagen’ wordt gezien. Het risico op infecties en vooral de ernst ervan, nemen af.
• ouderdomsverschijnselen: door de sterke antioxiderende werking
• leverziekten en kanker

Gefermenteerde shiitake (Active Hexose Correlated Compound)

Medicinale paddenstoelen zoals shiitake, maitake en reishi, zijn planten die sterk de weerstand verhogen op basis van hun ‘bèta 1,3/1,6-glucanen’. Dat zijn bijzondere, voor de mens onverteerbare, koolhydraten die via het lymfesysteem van de darm het immuunsysteem ‘upgraden’. Nu kan een (aan de Universiteit van Tokio op punt gezet) fermentatieproces de bèta-1,3/1,6-glucanen in shiitake omzetten tot kortere, beter opneembare en vooral dieper inwerkende ‘alfaglucanen’. Deze gefermenteerde Shiitake of ‘Active Hexose Correlated Compound (AHCC)’ is een diep op de immuniteit inwerkend voedingssupplement, dat in 20 klinische en meer dan 100 preklinische studies zijn effect heeft bewezen. Het wordt vooral ingezet:

• in de preventie en aanpak van alle mogelijke infecties zoals  griep, ernstige verkoudheden, bronchitis, virale infecties (herpes, mononucleose, toxoplasmose…), bacteriële infecties (staphylococcen, E.coli, ziekte van Lyme…) en schimmelinfecties (zoals Candida). Om de waarde ervan te onderlijnen: AHCC wordt in meer 750 Aziatische klinieken ingezet ter preventie en aanpak van hospitaalinfecties. In een klinische trial op 10 vrouwen met de ongeneeslijk geachte HPV-infectie, leidde gefermenteerde shiitake tot volledige genezing in 5 gevallen. In een andere studie op Lymepatiënten, kende elke deelnemer een duidelijke verbetering qua klachten en bloedbeeld.
• in de complementaire kankertherapie: waarbij het de overlevingsduur en overlevingskansen van kankerpatiënten verhoogt, de werkzaamheid van (eventueel daarnaast gegeven) chemotherapeutische medicijnen verhoogt en de mogelijke nevenwerkingen van chemotherapie (vooral veroorzaakt door een afname van de weerstand), sterk vermindert.

Gefermenteerde Rode Rijst (Red Yeast Rice, Rode gistrijst)

Eén van de risicofactoren op hart- en vaatziekten is een verhoogd cholesterolgehalte. Toch heeft de inname van cholesterolverlagende statines nauwelijks of geen zin: omdat deze medicijnen ook de lichaamseigen aanmaak van co-enzym Q10, vitamine D en vitamine K2 afremmen, waardoor tal van nevenwerkingen op korte en lange termijn kunnen optreden en het proces van slagaderverkalking nauwelijks afgeremd wordt. Gelukkig bestaat met gefermenteerde rode rijst een natuurlijk en veilig alternatief, verkregen door gestoomde rijst te laten fermenteren door de nuttige gist Monascus purpureus, dat:

• het cholesterolgehalte veilig en natuurlijk verlaagt, dankzij een synergie van cholesterolverlagende substanties zoals monacoline K, fytosterolen, isoflavonen en mono-onverzadigde vetzuren.
• heel wat mensen die intolerant zijn voor statines, probleemloos helpt een lager cholesterolgehalte bereiken. Het veiligheidsprofiel en de gunstige werking op cholesterol en bloedvaten kan nog verhoogd worden door er tegelijk co-enzym Q10 bij te stoppen.

Voorwaarden zijn wel: de rode gistrijst moet verkregen zijn door een traditioneel fermentatieproces (dus geen extractie van monacolines), moet gemaakt zijn van biologische, niet-GMO rijst en moet nauwkeurig gescreend worden op schimmeltoxines (citrinine, aflatoxine). Totaal onterecht heeft de wetgever – onder druk van de statine-industrie – beslist dat gefermenteerde rode rijst per dagdosis niet meer dan 2,99 mg monacoline K mag bevatten. Voor een efficiënt cholesterolverlagend voedingssupplement kan gefermenteerde rode rijst bv gekoppeld worden aan de bijzondere plantenstof berberine.

Nog meer nuttige fermentatieproducten:

• Kombucha en waterkefir: ontstaan door (liefst groene) thee met (liefst natuurlijke ongeraffineerde) suiker aan een fermentatieproces te onderwerpen; respectievelijk met behulp van de kombuchazwam of met kefirkorrels. Ze verbeteren vooral de darmflora, de darmintegriteit en weerstand, en hebben een lichaamszuiverende werking.
• Zure melkwei (molkosan): ontstaat door het verzuringsproces bij de kaasbereiding. Helpt vooral als bron van rechtsdraaiend melkzuur de darmflora verbeteren, de zuurtegraad in het spijsverteringskanaal normaliseren en draagt tevens bij tot een betere eliminatie
• Gefermenteerde granaatappel, gefermenteerde tarwekiemen, gefermenteerde ginseng, gefermenteerde papaja: het fermentatieproces zorgt hierbij telkens voor een meerwaarde in de werking van de betreffende planten(delen).