Ik voel mij opgezwollen, over vocht vasthouden en waar hulp zoeken

Sommige mensen houden vocht vast, en dat is een complex probleem. Lymfeoedeem patiënte en ervaringsdeskundige Monique vertelt mij over haar zoektocht naar hulp en oplossingen.

Op de site van de Vereniging Manuele Lymfedrainage Ad modum Vodder (www.mldv.org) vind ik uitleg: Het menselijk lichaam bestaat voor 2/3 uit vocht, en dat bevindt zich in en rondom alle lichaamscellen, bloedbanen, lymfebanen en hersenbanen. Veel processen verlopen via dit lichaamsvocht, het is de waterhuishouding. Het betreft het vervoer van zenuwprikkels, hormonen of schadelijke stoffen (bacteriën) en het uitwisselen van stoffen (bouw-, afbraakstoffen) en van gassen (zuurstof, koolzuurgas).

Ons lichaam is optimaal in evenwicht als de waterhuishouding in een optimale conditie verkeert.

Het lymfestelsel (lymfevaten en lymfeknopen) speelt hierbij een belangrijke rol. De lymfe heeft een voedende, zuiverende en drainerende taak.

Lymfedrainage is een normale, natuurlijke functie in ons lichaam, die echter moeilijker kan worden door ziekte, stress of als gevolg van een ongeval. In dit geval kan de drainage van de lymfe manueel of door middel van compressiekousen geoptimaliseerd worden.

Dit lymfesysteem is een Yin systeem, een heel uitgebreid en redelijk traag systeem, de tegenhanger van de bloedcirculatie, een Yang systeem, waarbij de problemen zich sneller manifesteren. Maar bloedcirculatie en lymfecirculatie werken samen, en hebben ook invloed op elkaar.

Als er vocht vastgehouden wordt, is er sprake van oedeemvorming. 


Er zijn verschillende soorten oedemen (zwellingen)

Primair lymfeoedeem
Primair (congenitaal) lymfeoedeem is een aangeboren aandoening, mogelijk erfelijk. Hierbij heeft iemand een minder goed werkend lymfestelsel, soms ontbreken er lymfevaten of lymfeknopen. Hierdoor kan vanaf de geboorte of in de loop van het leven oedeem ontstaan. Dit kan uitgelokt worden door een bevalling, een wespensteek, wondroos,… en dan zichtbaar worden, maar de aanleg, de fout in het lymfestelsel was al wel aanwezig, zoals bij midline oedeem (buik, genitaal).

Secundair lymfeoedeem
Secundair lymfeoedeem kan in het hele lichaam optreden na een operatie, trauma of ongeval, een invloed van buitenaf, waarbij de lymfevaten of lymfeklieren beschadigd of verwijderd zijn. Bij kankerbehandeling kan het lymfatische weefsel op meerdere manieren beschadigd worden. Voorbeelden zijn een operatie, radiotherapie en het verwijderen van lymfeklieren, zoals bij borstkanker. Ook bij aneurysma, trombose, ernstige overbelasting….

Lipoedeem
Lipoedeem betekent vet- en vochtophoping. Als je hier last van hebt is zowel de aanmaak van vetweefsel als de afvoer van lymfevocht via de lymfevaten verstoord. De klachten zijn een zwaar, drukkend gevoel in de armen en benen. Vaak ook gewichtsproblemen, pijnklachten en krijgen patiënten snel blauwe plekken, soms ook hormonale klachten.

Veneus oedeem
Als de kleppen in de aders niet goed werken wordt zuurstofarm, afvalrijk bloed en lymfevocht onvoldoende afgevoerd. De benen worden zwaar, rusteloos en zwellen op. Vochtophoping en verwijde bloedvaten geven pijnklachten.

Preklinisch oedeem
Dit is een oedeem in wording, dus in een vroeg stadium. Het betreft de patiënten die klagen over zwaartegevoel, sensibiliteitsstoornissen en warmte. Negeer de klachten niet, vroeg hulp zoeken kan erger vermijden!

Hoe kan je een oedeem herkennen?

Omdat de lymfecirculatie een traag werkend systeem is, kan het een hele tijd duren eer je beseft dat er een probleem zou kunnen zijn. Ook kan je bij een dokter komen die het probleem jammer genoeg niet direct herkent, zo kan je een hele tijd rondlopen met klachten die je niet direct kan thuisbrengen, en wordt het probleem heel langzaam erger, tot je denkt, ik heb écht hulp nodig. Belangrijk is, dat je zelf leert om je eigen lichaam goed te kennen, en de symptomen noteert, zo dat je gewapend bent als je een arts bezoekt. Laat je niet afschepen, als je voelt dat het niet klopt is dat meestal juist! Soms krijg je te horen, dat je wat zou moeten vermageren, maar te dik zijn of opgezwollen en water vasthouden is helemaal iets anders ! Het is belangrijk om tijdig de juiste hulp te vinden !

  • zwaartegevoel in de benen, opgezwollen benen, rusteloze benen, etalagebenen
  • de huid voelt heel gespannen aan, vooral als het warm is
  • spataders, slechte, uitgezette aders
  • dikke, zware benen
  • heel vermoeide, pijnlijke, opgezwollen benen
  • dikke enkels, koude voeten, wintervoeten
  • het onderlichaam is in verhouding veel zwaarder of dikker
  • slechte circulatie
  • ernstig overgewicht
  • hormonale problemen, gynaecologische of schildklier
  • darmproblemen

Bij wie hulp zoeken?

Bij een vaatspecialist met specialisatie lymfeoedeem en een kinesist met specialisatie lymfedrainage. Andere mensen met kennis van lymfeproblematiek kunnen ook helpen bij een multidisciplinaire aanpak, of eventueel doorverwijzen, zoals een dermatoloog, een voedingsdeskundige, een massagetherapeut, een orthopedist, een bandagist…

Hoe het probleem oplossen?

Helaas is meestal de oorzaak niet weg te nemen, en beperkt de behandeling zich tot het verlichten van de symptomen en het verbeteren van het comfort van de patiënt. Dit gebeurt vooral door compressietherapie en lymfedrainage.
De compressietherapie bestaat uit éérst zwachtelen en daarna de juiste compressiekousen, opgemeten door een bandagist met kennis van lymfeproblematiek.
De lymfedrainage gebeurt manueel, door een gespecialiseerd kinesist, eventueel aangevuld door het gebruik van een toestel, de lymfepomp.
Op de site van het lymfehuis, een gespecialiseerde kine praktijk, http://www.lymfehuis.be lezen we:
De behandeling van lymfeoedeem is helaas langdurig en intensief. Er wordt gewerkt in 2 fases.


De ontzwellingsfase
Dit is een intensieve fase die we zo kort mogelijk houden. De bedoeling is om het lidmaat door te zwachtelen maximaal ontzwollen te krijgen. Als de zwelling afgenomen is, kan er een compressiekous opgemeten worden, en gaan we over naar de volgende fase.

De onderhoudsfase
Hierbij ligt de nadruk op het stabiel houden van het lymfeoedeem, immers een chronische aandoening, en het voorkomen van complicaties. De patiënt moet wel de therapeutische elastische kousen blijven dragen. Het zijn speciale steunkousen voor lymfeoedeem, die zo gemaakt zijn dat ze het lymfevocht naar boven stuwen.
Deze kousen bestaan in 4 klassen, dit betreft de mate van elasticiteit van de kousen. Klasse 1 en 2 voor mild of ernstig veneus oedeem, klasse 3 en 4 voor mild of ernstig lymfeoedeem. Het is belangrijk dat het vlakbrei kousen zijn, rondbrei kousen kunnen insnoering veroorzaken.

Wat kan je zelf doen?

  • blijf in beweging, met mate, wandelen, fietsen, en vooral zwemmen
  • eet gezond, heel belangrijk
  • drink voldoende water
  • gebruik goede kwaliteit zout, met mate
  • gezond gewicht behouden
  • ademhalingsoefeningen
  • aangepaste oefeningen, aanbevolen door de kinesist

Wat is er niet aangewezen?

  • neem geen waterafdrijvende medicatie (plaspillen)
  • vermijd geraffineerde suikers, ze geven ontstekingen
  • eet weinig koolhydraten
  • vermijd koffie en roken
  • vermijd zuivelproducten
  • vermijd verzuring
  • vermijd wondjes, kan wondroos veroorzaken
  • vermijd hoge hakken en te strakke kleding die kan afknellen

Kan de natuur ons helpen?

Uiteraard kan de natuurlijke weg ons bijkomend ondersteunen, in overleg met de arts of therapeut, en rekening houdend met wat je lichaam verdraagt en goed op reageert. Ontzuren is nuttig.

  • voedsel met diuretische (vochtafdrijvende) of bloedzuiverende werking: kastanjes, venkel, groene thee, ananas, asperges, ui, paardenstaart (heermoes), brandnetel, gember, miso, fermentaties
  • aromatherapie: etherische olie van jeneverbes, venkel, citroengras, pepermunt, grapefruit, vetiver. gebruik goede kwaliteit essentiële olie, vraag raad voor het juiste gebruik, verstuiven kan altijd
  • dry brushing (droogborstelen) met een zachte borstel, in de richting van je hart, wisseldouches
  • magnesium en minerale zouten: (voet)baden, magnesiumolie, magnesium in supplement, bij spierkrampen, helpen te ontgiften

Geef als eerste een reactie

Geef een reactie

Uw e-mailadres wordt niet gepubliceerd.