Goed betaalde wetenschappers die hardnekkig de margarine-industrie naar de mond blijven praten en ‘gezondheidsjournalisten’ die geen wetenschappelijke studies raadplegen, verkondigen totaal onterecht dat kokosolie slecht is voor hart- en bloedvaten, omdat het ‘verzadigde vetzuren bevat’ en de ‘cholesterolspiegel verhoogt’… Maar het tegendeel is waar: ‘extra vierge’ kokosolie kan net een interessant middel zijn in een voedingspatroon dat hart en bloedvaten beschermt.
Voor alle duidelijkheid
Vooraleer uit te leggen en te bewijzen dat kokosolie – die voor het grootste deel verzadigde vetzuren bevat – niet de kans op hart- en vaatziekten verhoogt, maar integendeel net goed is voor de bloedvaten, willen we er wel op wijzen dat we enkel de loftrompet steken over ‘extra vierge’ kokosolie, koud geperst uit vers geoogste kokosnoten en ongeraffineerd, en dat we het niet over de uit copra (gedroogde kokosnoten) gehaalde en kapot geraffineerde kokosolie hebben. Ook willen we benadrukken dat het uiteraard zo is dat voor een optimale gezondheid onze voeding naast verzadigde vetzuren ook mono- en poly- onverzadigde vetzuren van een goede kwaliteit moet aanvoeren en dat het dus geenszins de bedoeling is om hier kokosolie als enige vetbron in de voeding aan te prijzen. Maar het is een kwakkel of een regelrechte leugen dat kokosolie schadelijk zou zijn voor de bloedvaten. Ze past integendeel perfect in een dieet om hart- en vaatziekten, en wel om de volgende redenen:
- Verzadigde vetten: niet de boosdoeners
Het geldt op alle domeinen: als je een totaal verkeerde boodschap – tegen alle bewijzen in – maar blijft verspreiden en herhalen, dan nemen veel mensen deze boodschap voor waar. Zo wordt vanuit de industrie die margarines en geraffineerde oliën (beiden bronnen van plantaardige, poly-onverzadigde vetzuren) op de markt zetten, al meer dan 50 jaar beweerd dat verzadigde vetten de grote boosdoeners zijn voor hart- en bloedvaten. En als je in deze grove leugen meegaat, dan lijkt het inderdaad een eenvoudige deductie: kokosolie, die rijk is aan verzadigde vetzuren, is dus ook slecht voor hart- en bloedvaten. Maar verzadigde vetten zijn helemaal niet de oorzaak van hart- en vaatziekten, dat bewijzen het laatste decennium alle grootscheepse overzichtsstudies die als ‘meta-analysen’ of ‘reviews’ in vooraanstaande wetenschappelijke tijdschriften werden gepubliceerd. Dat kwam al een paar maal aan bod in BioGezond. - Geen schadelijke ‘peroxiden’
Welke vetzuren zijn dan wel de grootste boosdoeners? Dat zijn ironisch genoeg vetsubstanties die ontstaan door een industriële bewerking van… poly-onverzadigde vetzuren: de zogenaamde ‘peroxiden’ en ‘transvetzuren’. Eerstgenoemde sterke vrije radicalen ontstaan omdat de poly-onverzadigde vetzuren met hun verschillende dubbele bindingen, zeer gevoelig zijn voor oxidatie bij hogere temperaturen. Nu worden in de voedingsindustrie zowel bij het persen, het bleken als het ontgeuren van zonnebloem-, soja-, maïs- en saffloerolie (om het bij de belangrijkste te houden) dergelijke hoge temperaturen gebruikt dat de poly-onverzadigde vetzuren van die oliën worden geoxideerd tot voor het lichaam zeer schadelijke en ontstekingsbevorderende ‘peroxiden’. Reken daarbij dat de consument door de reguliere gezondheidsinstanties ook nog eens aangeraden wordt om in die oliën met poly-onverzadigde vetzuren te bakken en te braden ‘omdat ze de cholesterolspiegel verlagen’, en je begrijpt dat ze nog meer bronnen worden van schadelijke peroxiden die ontstekingsreacties in de hand werken en daardoor onder meer … hart- en vaatziekten in de hand werken. Hoe zit dat dan met kokosolie? Die bestaat uit zeer stabiele verzadigde vetzuren die goed verhitting verdragen en bij bakken of braden geen aanleiding geven tot het ontstaan van geoxideerde vetzuren of ‘peroxiden’. Kokosolie is dus al om die reden een interessant voedingsmiddel in de strijd tegen hart- en vaatziekten. - Geen schadelijke ‘transvetzuren’
Nog een reden waarom industrieel bewerkte poly-onverzadigde vetzuren slecht zijn voor hart en bloedvaten, is het feit dat ze vaak een hardingsproces ondergaan. Want de uit de raffinaderij komende poly-onverzadigde vetzuren vertonen – in tegenstelling tot de verzadigde vetzuren – niet de handige, half vaste consistentie, noch de gewenste bewaartijd om ze in duizenden voedingsmiddelen te verwerken. Daarom ontwikkelde de voedingsindustrie additioneel een hardings- of hydrogenatieproces, met behulp van waterstofgas, onder hoge druk en met nikkel als katalysator. Helaas ontstaan hierbij als ‘collateral damage’ de zogenaamde ‘transvetzuren’ die als storende vetzuren heel sterk ontstekingsverschijnselen in ons lichaam in de hand werken. Samen met de hoger aangehaalde peroxiden vormen die transvetzuren een zeer belangrijke medeoorzaak van hart- en vaatziekten, dat is omstandig bewezen. Peroxiden en transvetzuren zitten in duizenden verwerkte voedingsmiddelen met ‘gezonde plantaardige oliën’ en zijn afkomstig van een industrie die maar een rookgordijn blijft verspreiden door onterecht de verzadigde vetzuren, kokosolie incluis, de zwarte piet toe te schuiven. Overigens ontstaan bij herhaalde bak- en frituurprocessen met eenzelfde olie rijk aan poly-onverzadigde vetzuren (zoals in veel grootkeukens en restaurants) ook nog transvetzuren. Extra vierge kokosolie, die bij kamertemperatuur bijna exclusief verzadigde, stabiele en vaste vetzuren bevat met een lange bewaartijd, ondergaat geen harding en geeft geen aanleiding tot transvetzuren die hart- en vaatziekten bevorderen. - Kokosvetzuren slibben niet aan!
Bovendien is het zo dat kokosvet rijk is aan een bepaald type van verzadigde vetzuren: de zogenaamde ‘medium chain fatty acids’. Deze middellange keten vetzuren gedragen zich anders in het lichaam dan de overige vetzuren: ze worden namelijk snel en quasi zonder verteringsarbeid (die niet nodig is) in de dunne darm opgenomen, waarna ze snel de lever bereiken en vervolgens vlot als energiebron kunnen aangesproken worden. Andere vetzuren, zijnde de lange keten verzadigde vetzuren, de lange keten mono- en poly-onverzadigde vetzuren en cholesterol, moeten eerst in de darm combineren of ‘veresteren’ met eiwitten tot de zogenaamde ‘lipoproteïnes’, om vervolgens via de lymfewegen van de darm in het bloed terecht te komen en zo de lever te bereiken. Nu is het zo dat vooral lipoproteïnen (en dit alweer na oxidatie) bijdragen tot de vet-afzettingen in de slagaderen, die in het proces van atherosclerose of slagaderverkalking voor hinderende vaatvernauwing zorgen. De meeste vetzuren van kokosvet komen niet in lipoproteïnen terecht, ontspringen dus de dans en gaan niet op de vaatwanden aanslibben. Wederom kan dus niet van kokosolie gezegd worden dat ze een rol spelen in het ontstaan van hart- en vaatziekten… - Hogere HDL-cholesterol
Nog een nepargument dat door de tegenstanders van kokosvet wordt aangehaald om te staven dat het bijdraagt tot hart- en vaatziekten, is het feit dat het de ‘slechte’ LDL-cholesterol zou verhogen. Nochtans zijn er heel wat studies die het tegendeel aantonen! En zelfs al zijn er een aantal studies die aantonen dat (vooral geraffineerde) kokosolie de LDL-cholesterolspiegel verhoogt: de lezer van BioGezond weet dat deze LDL-cholesterol enkel ‘slecht’ wordt als hij wordt geoxideerd tot de kleverige ‘oxycholesterol’. Maar laat ongeraffineerde kokosolie nu net rijk zijn aan antioxidanten (fenolzuren zoals ferulazuur, koffiezuur, catechinezuur) die deze oxidatie van LDL-cholesterol tegengaan. Als je vervolgens dat gegeven koppelt aan het feit dat kokosolie in studies wel consistent de ‘goede’ HDL-spiegel verhoogt en dus de verhouding totaalcholesterol t.o.v. HDL-cholesterol (de zogenaamde ‘cardiovasculaire risicofactor’) verlaagt, of de verhouding HDL/LDL-cholesterol verhoogt, dan is het duidelijk dat kokosolie net de kans op hart- en vaatziekten vermindert! Meer nog: kokosolie verlaagt ook de weinig bekende, maar zeer belangrijke risicofactor op hart- en vaatziekten: lipoproteïne (a). De bewijzen dat kokosolie goed is voor hart- en bloedvaten stapelen zich dus op. - Minder snel overgewicht en diabetes type 2
Het is geweten dat overgewicht en diabetes risicofactoren zijn die de kans op hart- en vaatziekten verhogen. Sommigen proberen dan ook ‘indirect’ te bewijzen dat kokosolie de kans op hart- en vaatziekten verhoogt, omdat het als vetrijke substantie overgewicht in de hand zou werken. Maar om te beginnen voert kokosvet maar 8,3 kcal per gram aan, in tegenstelling tot andere vetten die per gram 9,2 kcal aanvoeren, en dat is toch al 10 % minder. Verder gedragen de medium chain fatty acids in kokosolie zich opnieuw anders dan lange keten vetzuren: deze laatsten moeten eerst aan de transportmolecule L-carnitine binden om in de mitochondriën van de cellen terecht te komen en er verbrand te worden. Als dit niet vlot verloopt, dreigen deze vetten eerder opgeslagen dan verbrand te worden. De middellange keten vetzuren van kokosolie hebben dit systeem niet nodig: ze komen zonder tussenkomst van L-carnitine in de mitochondriën terecht en worden dus vlotter verbrand en minder opgeslagen. Zo ziet men in dubbelblinde studies bij obese ratten dat kokosolie meer het lichaamsgewicht doet verminderen dan oliën met poly-onverzadigde vetzuren. Maar vooral interessant zijn de humane studies die aantonen dat een dieet met een hoge verhouding medium chain fatty acids t.o.v. poly-onverzadigde vetzuren tot een hogere vetverbranding leiden dan diëten met een hoge verhouding poly-onverzadigde vetzuren t.o.v. medium chain fatty acids, waardoor de bijdrage tot overgewicht van kokosolie nog op een andere manier veel kleiner is dan die van andere oliën. Ten slotte suggereren ook een aantal studies dat kokosolie het ontstaan van de zogenaamde ‘insulineresistentie’ (voorstadium van diabetes type 2) afremmen. Conclusie: in vergelijking met andere vetten zal kokosolie minder snel leiden tot overgewicht en diabetes type 2 en dus indirect dus de kans op hart- en vaatziekten verminderen.
Enkele overduidelijke bewijzen
- Op bepaalde Polynesische eilanden wordt tot liefst 60 % van de calorieën van het traditionele dieet aangeleverd door verzadigde vetten (vooral uit de kokosnoot). Deze populaties kennen nauwelijks hart- en vaatziekten, hebben geen hoge cholesterolspiegels en zijn slank.
- De Tokelau migranten-studie: ondanks het feit dat inwoners van Tokelau 52 % van hun calorieën halen uit de verzadigde vetten van de kokosnoot, hebben ze een gezonde cholesterolspiegel met een zeer goede verhouding HDL/LDL, vertonen ze nauwelijks hart- en vaatziekten en diabetes type 2. Als ze migreren naar het naar westen en overstappen op een dieet met veel met minder verzadigde vetten, met meer poly-onverzadigde vetten (en ook suiker en witmeelproducten gebruiken…), dan daalt de verhouding HDL/LDL –cholesterol, krijgen ze meer last van hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten en diabetes type 2…
- Ratten die sojaolie krijgen in vergelijking met ratten die kokosolie krijgen, vertonen sneller overgewicht, sneller leververvetting, sneller insulineresistentie en diabetes. Door dat overgewicht en die diabetes, gaat de sojaolie dus eerder tot hart- en vaatziekten leiden dan de kokosolie
- In een studie kregen 40 obese vrouwen gedurende 12 weken dagelijks 30 ml kokosolie, terwijl een andere groep van 40 obese vrouwen dagelijks 30 ml sojaolie kregen. In de groep op kokosolie daalde duidelijk het cardiovasculaire risico (toename HDL, toename verhouding HDL/LDL, afname van buikvet). In de groep op sojaolie steeg het cardiovasculaire risico (toename totaalcholesterol, toename LDL, afname HDL, afname HDL/LDL, geen afname van buikvet)
- In een studie werden ouderen met kransslagaderziekten gedurende 3 maanden intensief begeleid met de klassieke dieetadviezen ter bescherming van hart- en bloedvaten. Na deze drie maanden werden de pa-tiënten in 2 groepen onderverdeeld, waarbij groep A dagelijks
13 ml kokosolie gebruikte en groep B de klassieke dieetadviezen met lange keten poly-onverzadigde vetzuren bleef volgen. Na 3 maanden mat men in de groep op kokosolie in vergelijking met de groep op de klassieke dieetadviezen: een significante toename van ‘goede’ HDL-cholesterol (en dit zonder toename totaalcholesterol en triglyceriden) en een significante afname van de buikomtrek. Besluit van de onderzoekers: kokosvet leidt in vergelijking met lange keten vetzuren tot minder vetopslag en verhoogt de ‘goede’ HDL-cholesterol, waardoor het de kans op hart- en vaatziekten verkleint.
Geef als eerste een reactie