Waarom voedingssupplementen niet nutteloos zijn, deel 2

Nog redenen waarom zoveel mensen nutritionele gebreken vertonen en de talrijke bewijzen van grote tekorten

In de vorige BioGezond zagen we dat de reguliere voedingsadviezen al leiden tot voedingstekorten. Verder bevatten moderne landbouwgewassen opmerkelijk minder voedingsstoffen dan pakweg 100 jaar geleden en dan de huidige biologische gewassen. Ook gaven we aan dat de moderne mens veel meer dan vroeger nood heeft aan extra beschermende- en ontgiftende nutriënten. In dit deel halen we nog andere redenen aan waarom veel mensen voedingstekorten vertonen. Ten slotte zullen we een aantal studies aanhalen die aantonen welke hallucinante tekorten kunnen voorkomen onder de bevolking en die meer dan ooit de mantra ‘voedingssupplementen zijn overbodig’ ontkrachten.

Gebreken door medicijngebruik 

Wat veel patiënten en sommige artsen niet weten, is het feit dat medicijngebruik heel vaak tot tekorten leidt. Zo nemen minstens anderhalf miljoen Belgen cholesterolverlagende statines in: die remmen helaas niet alleen de cholesterolaanmaak van in de lever, ze remmen ook de aanmaak van de voor ons lichaam onmisbare nutriënten co-enzym Q10, vitamine D en vitamine K2. Vooral het gecombineerd gebrek van de twee eerste is zorgwekkend, want dat kan de algemene energieproductie, de werking van spieren, hersenen en het hart ernstig compromitteren met o.a. een grotere kans op prestatiezwakte, spierontstekingen, stemmings-, geheugen- en concentratiestoornissen (tot dementie toe) en hartinsufficiëntie. Hoeveel dames nemen geen orale contraceptiva (‘de pil’) of hormonale substitutie? Daarvan is nochtans bewezen dat ze de behoefte verhogen aan de mineralen magnesium, selenium en zink en aan de vitamines B2, B6, foliumzuur, B12, C en E. Tienduizenden nemen in België dagelijks maagzuurremmers in. Niet alleen doen die helemaal niets aan de oorzaak van de klachten, maar ze kunnen wel sterk de opname verminderen van o.a. vitamine B12, zink, ijzer, calcium, foliumzuur en magnesium. En dan hebben we het nog niet over antibiotica, antidiabetica, vochtafdrijvers, bloeddrukverlagers, stollingsremmers, laxeermiddelen, antidepressiva, anti-epileptica en vele andere medicijnen, waarvan aangetoond is dat ze de bloedspiegel verlagen van diverse vitaminen en mineralen. Reken daarbij het feit dat heel wat mensen dagelijks meerdere van die medicijnen innemen (‘polymedicatie’) en je begrijpt dat voedingstekorten hierdoor schering en inslag zijn.

Tijdelijk verhoogde behoefte

Reguliere voedingsadviezen en aanbevolen dagdoses van voedingsstoffen houden enkel rekening met de behoeften van gezonde, normaal functionerende en – presterende, ‘gemiddelde’ mensen. Maar er kan toch onmogelijk ontkend worden dat in bepaalde levensfases of bij bepaalde belastende omstandigheden de behoeften van het lichaam veel hoger liggen dan wat met de voeding aangevoerd wordt. Hier moet dan toch kunnen gedacht worden aan aanvulling, eerder dan aan medicijnen. We denken hierbij aan mensen die intensief sporten (magnesium, ijzer, vitamines B, co-enzym Q10…), aan mensen die onder stress werken (magnesium, vitamines B….), aan zwangere vrouwen (foliumzuur en vitamine B12, ijzer, vitamine D, jodium, het omega-3-vetzuur DHA, aminozuren….), aan opgroeiende kinderen en adolescenten (vitamine D, jodium, magnesium, aminozuren….), aan herstellenden na ziekte of operatie (aminozuren, vitamine C, zink, silicium, ijzer…).  

Bypass operaties en chronische ziekten

Bypass operaties of ‘maagverkleiningen’ worden steeds meer uitgevoerd. Die gaan gepaard met een dramatisch verlies aan afscheiding van maagzuur en maagenzymen, vaak gekoppeld aan een substantiële afname van de absorptieoppervlakte in de darm. Patiënten die ze ondergingen, ontwikkelen bijna steeds gebreken en tot de belangrijkste mogelijke tekorten behoren de vitamines B1, B6, B12, C, foliumzuur  A, D, en K, samen met de mineralen ijzer, selenium, zink en koper (daarom is screening nodig). Voor een optimale gezondheid moeten dus levenslang voedingssupplementen ingenomen worden. Verder bestaan er ook heel wat ziektebeelden, waarbij de opnamecapaciteit van de darmen drastisch is afgenomen. We denken hierbij aan maagaandoeningen (atrofische gastritis), chronische darmziekten (colitis ulcerosa, ziekte van Crohn….), chronische diarree, lever- en galblaaslijden (met slechte vetvertering)… Wil men de negatieve gevolgen van deze aandoeningen op de voedingstoestand van het lichaam beperken, dan kan men niet anders dan gerichte, individueel bepaalde voedingssupplementen toedienen.

WHO: enkele feiten
De Wereldgezondheidsorganisatie geeft te kennen dat heel wat mensen een gebrek aan nutriënten vertonen. Enkele feiten op een rij:

• 2 miljard mensen vertonen gebrek aan jodium. Het joderen van zout helpt, maar is nog steeds onvoldoende
• 17,3 % van de wereldbevolking vertoont een gebrek aan zink en dat kan oplopen tot 30 % in bepaalde streken
• 1 op 3 nog niet schoolgaande kinderen en 1 op 6 zwangere vrouwen vertoont een gebrek aan vitamine A
• anemie door gebrek aan ijzer en/of foliumzuur komt zo veelvuldig voor dat adolescente vrouwen en vrouwen op vruchtbare leeftijd dagelijks of met tussenpozen ijzer en foliumzuur zouden moeten innemen

Gebreken aan vitaminen: bewijzen

• Een zeer grote review naar de inname van vitaminen via de voeding, die werd opgemaakt op basis van gegevens van deelnemers uit de USA, Duitsland (D), Nederland (NL) en Groot-Brittannië (GB) concludeerde onder andere:
• meer dan 75 % van de deelnemers in de USA, GB en D vertonen een gebrekkige inname aan vitamine D
• meer dan 75 % van de deelnemers in de USA en GB, vertonen een gebrekkige inname aan vitamine E
• meer dan 75 % van de deelnemers in USA en meer dan 50 % van de deelnemers in NL en GB vertonen een gebrekkige inname aan vitamine A
• meer dan 75 % van de deelnemers in D en meer dan 75 % van de vrouwelijke deelnemers in NL, vertonen een gebrekkige inname aan foliumzuur
• meer dan 50 % van de deelnemers in de USA en tussen de 25 en 50 % van de deelnemers in D en NL, vertonen een gebrekkige inname aan vitamine C.

Deze studie omvat geen deelnemers uit België, maar de lezer zal begrijpen dat de situatie hier niet veel anders is dan in de aangehaalde landen. Noteer ook dat deze studie niet eens naar de inname van de B-vitaminen keek, waar gebreken ook zeer courant zijn. Bv vitamine B12: meer dan 20 % van de bejaarden tot 86 % van strenge vegetariërs en veganistenvertonen een B12-gebrek.

• Een minder grootschalige Belgische voedselconsumptiepeiling kwam tot de conclusie dat de volgende percentages van mannen en vrouwen een risico vertoonden op een gebrekkige inname van vitamines:

risico op tekorten	% van de mannen	% van de vrouwen
Vitamine A	21-31%	14-31%
Vitamine B1	81%	81%
Vitamine B2	63%	62%
Vitamine B6	80%	84%
Foliumzuur  B9	63%	78%
Vitamine C	73%	77%
Vitamine D	95%	84%

• Wat betreft vitamine D bevestigde een andere Belgische studie dat ongeveer 90% van de geteste personen in de winter, en 65% in de zomer een gebrek of een ernstig gebrek (deficiëntie) aan vitamine D vertoonden.  Een Nederlandse studie stelde vast dat 60% van de inwoners een vitamine D-gebrek en 30% een regelrechte deficiëntie vertoonden. Op mondiaal vlak is dat respectievelijk 50 en 30%, wat mee verantwoordelijk was voor ernstige coronagevallen.  

• De Belgische Hoge Gezondheidsraad (HGR), die zich zeer conservatief opstelt wat betreft het toedienen van voedingssupplementen om nutritionele tekorten in de bevolking te voorkomen of op te heffen, stelde in 2016 toch in verband met de volgende vitaminen:
• vitamine A: ongeveer 20% van de mannen en 35% van de vrouwen heeft een gebruikelijke inname lager dan de gemiddelde behoefte
• vitamine D: wordt vaak te laag aangevoerd door de voeding; tekorten zowel bij pasgeborenen, kinderen als volwassenen
• vitamine B9 (foliumzuur): tekorten bij zwangerschap.

Gebreken aan mineralen

• Er bestaan ook verschillende betrouwbare studies die aantonen dat de gemiddelde westerling gebreken aan mineralen vertoont. Eén van die zwaar onderschatte mineralen is magnesium. Een Franse studie toonde aan dat liefst 77 % van de vrouwen en 72 % van de mannen minder dan de dagelijkse hoeveelheid magnesium via de voeding binnenkrijgt. Nog verschillende andere studies bewijzen dat de inname van magnesium in onze leefwereld problematisch tot dramatisch is. Een zeer grote Amerikaanse studie berekende dat 50 % van de Amerikanen te weinig magnesium consumeert, 46 % te weinig calcium en 11 % te weinig zink.
  
  
• Aan de Universiteit van Oregon State, berekende men dat liefst 2 miljard mensen te weinig zink met de voeding binnenkrijgen. Waardoor deze onder meer een inadequate afweer vertonen (zoals tegen het coronavirus), sneller diabetes kunnen krijgen, eerder huid- en bindweefselzwakte ervaren en meer vruchtbaarheidsproblemen ondervinden.

• Volgens de hoger aangehaalde Belgische voedselconsumptiepeilinglopen 85 % van de vrouwen en 73 % van de mannen een risico op calciumgebrek en liefst 96 % van de vrouwen en 36 % van de mannen een risico op ijzergebrek.

• Hogerop haalden we al de bezorgdheid van de WHO aan wat betreft de inname van jodium, ijzer en zink. Een mineraal dat weinig aandacht krijgt, maar dat toch een prominente rol speelt in de lichaamsontgifting, immuniteit, bescherming tegen vrije radicalen en kankerpreventie, is selenium. Minstens  1 op 7, maar vermoedelijk veel meer mensen vertonen seleniumgebrek in onze strekenen alles wijst erop de dat klimatologische veranderingen het seleniumgebrek in de bodem nog zullen verergeren.
• De Belgische Hoge Gezondheidsraad stelde in 2016 in verband met de volgende mineralen:
• ijzer: hoger risico op ijzerdeficiëntie lopen vooral jonge kinderen en daarnaast jonge volwassen vrouwen; zowel menstruerende, zwangere als lacterende vrouwen
• zink: tekort aan zink is een realiteit die meer voorkomt in bepaalde bevolkingsgroepen (premature zuigelingen die borstvoeding krijgen, jonge kinderen, zwangere vrouwen en vrouwen tijdens de borstvoedingsperiode, oudere volwassenen, vegetariërs) en in achtergestelde regio’s in de wereld (malnutritie, lage inkomens, rurale gebieden), maar ook in Europese landen (tot 10% van de bevolking).
• selenium: een niet onbelangrijk deel van de Belgische bevolking heeft een aanvoer onder de aanbevolen dagelijkse inname
• jodium: de aanbreng is nog suboptimaal voor Belgische vrouwen tijdens de zwangerschap of borstvoeding

Besluit

Ondanks het feit dat onze voeding door moderne landbouwmethodes en voedselverwerking steeds armer is aan nutriënten, er daarnaast talloze redenen bestaan waarom de mens gebreken aan voedingsstoffen kan vertonen en bovendien zoveel studies nutritionele tekorten aantonen, blijven nog steeds bepaalde (farmaceutisch gerichte) bronnen orakelen dat voedingssupplementen nutteloos zijn. Gelukkig staan steeds meer mensen open voor het credo van de orthomoleculaire geneeskunde die voor een optimale gezondheid eerst nutritionele tekorten opspoort en ze vervolgens aanvult met voedingssupplementen van de vereiste kwaliteit. Ten slotte moeten we nog eens opmerken (zie ook deel 1) dat bepaalde voedingssupplementen op basis van planten er niet op gericht zijn om tekorten aan te vullen, maar bv op een natuurlijke manier de functie van organen verbeteren en ontstekingen doen afnemen. 

In de volgende BioGezond : hoe men steeds maar voedingssupplementen onterecht in een slecht daglicht probeert te plaatsen