Hoewel het een stof is die tal van onmisbare functies vervult in het lichaam, heeft cholesterol de laatste decennia zoveel negatieve weerklank gekregen in de voedingsleer en in de geneeskunde dat ze (onterecht) als de hoofdschuldige wordt beschouwd van hart- en vaatziekten. Als we vervolgens in deze drogredenering meegaan, dan kan een dramatisch rijke voedingsbron van cholesterol zoals een ei toch niet anders dan schadelijk zijn voor hart- en bloedvaten? De waarheid is anders.
Liefst scharreleieren
Voor alle duidelijkheid: we verdedigen in dit artikel vooral biologische ‘scharreleieren’, afkomstig van weidekippen die een vrije uitloop hebben, kruiden en insecten kunnen verorberen en een biologische bijvoeding krijgen. Dit laatste het liefst met voldoende omega-3-vetzuren, zoals aangeleverd door lijnzaad, koolzaad of groene gewassen. Minder interessant (hoewel verder aangehaalde studies dat onderscheid niet maken) zijn eieren afkomstig van kippen die vooral granen krijgen en eieren afkomstig van kippen uit legbatterijen, waar de leefomstandigheden en het toegediende voer allesbehalve natuurlijk kunnen genoemd worden.
Cholesterol in voeding en in bloed
Veronderstel dat de hypothese klopt dat cholesterol ongenuanceerd dé allesbepalende factor is aan de basis van hart- en vaatziekten, dan is nog de volgende redenering nodig om eieren als ongezond voor de bloedvaten te beschouwen: hoe meer cholesterol in de voeding, hoe hoger de cholesterolspiegel. Maar dat klopt helemaal niet! Ongeveer 80 % van het cholesterolgehalte in je bloed wordt bepaald door wat je lichaam zelf aanmaakt in de lever, terwijl amper 20 % wordt bepaald door de cholesterol die je via de voeding binnenkrijgt, zoals via eieren. Zo leiden bv (de nochtans cholesterolvrije) suiker en witmeelproducten eerder tot een stijging van de cholesterolspiegel dan cholesterol bevattende voeding, waartoe eieren behoren.
Impact van eieren op cholesterolspiegel
Een grote ‘review’ of overzichtsstudie die de resultaten van verschillende goed uitgevoerde studies verzamelde, kwam tot volgende conclusie: het dagelijks eten van 2 à 3 eieren (met liefst 280 à 700 mg cholesterol) leidde, in vergelijking met er geen eten, bij 70 % van de deelnemers niet tot een toename van de cholesterolspiegel in het bloed! En bij de overige 30 % leidden die 2 à 3 eieren daags wel tot een verhoging van de cholesterolspiegel, maar met twee belangrijke observaties. Ten eerste: zowel de ‘slechte’ LDL-cholesterol als de ‘goede’ HDL-cholesterol verhoogden, waardoor de voor de bloedvaten belangrijke verhouding LDL/HDL niet toenam door eieren te eten en er dus op basis van dat gegeven geen grotere kans op hart- en vaatziekten mag gesuggereerd worden. Ten tweede: als men specifiek naar de LDL-cholesterol keek bij de ei-eters, dan zag men een merkwaardig fenomeen, waarbij de LDL-cholesterol net minder gevaarlijk werd voor de bloedvaten. Want vooral de ongevaarlijke en niet kleverige ‘large buoyant’-fractie ervan nam toe door het eten van eieren: dat zijn de grote, drijvende en niet aan de bloedvaten verklevende LDL-cholesterolpartikels. Daarnaast zag men dat eieren consumeren leidde tot een afname van de kleverige ‘small dense’-fractie van cholesterol: dat zijn de kleine LDL-cholesterolpartikels die wel op de bloedvaten aanslibben. Met andere woorden: zelfs als eieren het cholesterolgehalte verhogen, neemt het risico op het dichtslibben van bloedvaten helemaal niet toe.
Sprekende meta-analyse
Jaarlijks worden honderden studies gepubliceerd over de relatie tussen het gebruik van bepaalde voedingsmiddelen en de kans op hart- en vaatziekten. Maar zoals één zwaluw de lente niet maakt, mogen nooit verregaande conclusies uit een enkele studie getrokken worden. Daarom zijn we dankbaar als een onderzoeksgroep een ‘meta-analyse’ uitvoert: die selecteert alle goed uitgevoerde studies en trekt daaruit een eindconclusie. Wat betreft eieren concludeerde in 2016 een meta-analyse met 276.000 personen (onderzoek naar verband tussen eieren eten en kransslagaderziekten) en met 308.000 personen (onderzoek naar verband met beroerte)1:
- eieren eten verhoogt de kans op kransslagaderziekten NIET
- eieren eten VERLAAGT de kans op beroerte (herseninfarct of hersenbloeding) met 12 %
en dat niettegenstaande het feit dat eieren eten soms de cholesterolspiegel doet stijgen!
Bevestigende studie
In 2018 werd een zeer grote studie gepubliceerd die zelfs nog een licht beter resultaat opleverde. Hiervoor werden meer dan 416.000 personen, zonder hart- en vaatziekten bij aanvang van de studie, gevolgd over een periode van gemiddeld 8,8 jaar. Hier zag men dat gemiddeld één ei per dag eten in vergelijking met er geen of nauwelijks eten, leidde tot onder meer2:
- 11 % minder kans op hart- en vaatziekten
- 18 % minder kans op sterfte door hart- en vaatziekten
- 10 % minder kans op herseninfarct
- 26 % minder kans op hersenbloeding
- 28 % minder kans op sterfte door hersenbloeding
Voedingsrijkdom van eieren
Waarom is een natuurproduct zoals een ei, ondanks zijn hoge cholesterolgehalte, niet slecht of zelfs goed de bloedvaten? Om te beginnen is cholesterol dus niet de grote vijand waarvoor hij wordt gehouden: we hebben deze stof hard nodig voor de aanmaak van hormonen, vitamine D en galzouten en hij is een onmisbare component van miljarden gezonde celmembranen. Verder is een ei een uitstekende bron van vitamine D, dat algemeen de kans op ontstekingsziekten (en dus ook op hart- en vaatziekten) vermindert. Ook zitten er in een ei veel fosfolipiden of ‘lecithines’ en veel van het B-vitamine choline, stoffen die het vetmetabolisme in de lever ondersteunen, die de cholesterol minder kleverig maken en die de samenstelling van celmembranen van de bloedplaatjes en van de vaatwandcellen gunstig beïnvloeden, waardoor er minder vorming van vaatwandbeslag en bloedstolsels optreden. Ook is een ei rijk aan de gele pigmenten luteïne zeaxanthine, bijzondere carotenen die in de eerste plaats de gezondheid van de ogen en van de hersencellen bevorderen, maar die ook ontstekingsverschijnselen in de bloedvaten afremmen. Tenslotte bevat een ei ook redelijk wat essentiële, onverzadigde vetzuren van het omega-3- en omega-6-type, die bijdragen tot de gezondheid van de bloedvaten. In dat verband is een keuze voor BIO-eitjes zeer verstandig, want die bevatten dubbel zoveel van de voor hart- en bloedvaten gunstige omega-3-vetzuren dan hun reguliere tegenhangers.
Geef als eerste een reactie