Na sinds eeuwen als onmisbaar te gelden in de Arabische geneeskunde en nu steeds meer wetenschappelijke studies de brede werkzaamheid ervan onderbouwen, is zwarte komijnolie tegenwoordig ook een topper in de westerse fytotherapie. Zwarte komijnolie helpt vooral luchtwegeninfecties (waaronder corona-infecties), hooikoorts en astma aan te pakken. Maar kan ook nuttig zijn bij hoge bloeddruk, diabetes type 2, gewrichtsklachten en geheugenstoornissen.
Even voorstellen
Zwarte komijn, zwarte sesam of nigella (Nigella sativa) is afkomstig van Zuid-Europa, Noord-Afrika en Zuidwest-Azië, maar wordt tegenwoordig vooral verbouwd in het Midden-Oosten, Zuid-Europa, India, Pakistan, Syrië, Turkije, Iran en Saoedi-Arabië. Nigella sativa is een eenjarige plant met een stijve, zich vertakkende stengel (50 à 90 cm), die zeer diep ingesneden, grijsgroene bladeren (0,8-2 mm breed) draagt en die het best in volle zon groeit. Zwarte komijn bloeit met bloemen waarvan de kleur varieert: wit, geel, roze, licht purper, licht- tot donkerblauw. De vrucht is een grote zaaddoos met drie tot tien compartimenten, die gevuld zijn met talloze, licht aromatische, hoekige tot driehoekige zwarte zaadjes (2 à 3,5 mm). Die bestaan voor 30 tot 40 % uit een geelgroene tot amberachtige olie, die qua geur aan komijn, oregano, ajuin en/of zwarte peper doet denken en die bitter van smaak is.
Geschiedenis, traditioneel gebruik
Teelt en gebruik van zwarte komijn zijn al gedocumenteerd in het Oude Egypte onder Toetanchamon (omstreeks 1300 VC). Zowel de zaden als de eruit geperste olie werden oraal ingenomen voor diverse doeleinden: luchtwegeninfecties, astma, griep, allergische verschijnselen van de luchtwegen, reumatische klachten, rugpijn, hoofdpijn, leverklachten, galstenen, gebrekkige eetlust… Vooral in de Arabische volksgeneeskunde werd zwarte komijn een belangrijke remedie. De profeet Mohammed zou gesteld hebben dat het “een remedie voor alle ziekten, behalve de dood” was. Voor een optimaal resultaat werd zwarte komijnolie daarbij vaak gecombineerd met honing of andere bijenproducten zoals propolis.
Belangrijke inhoudsstoffen
Naast de vetten (30 tot 40 %) met als vetzuren vooral linolzuur (57,9 %), oleïnezuur (23,7 %) en palmitinezuur (13,7 %), bevat zwarte komijnolie vooral een essentiële olie. De allerbelangrijkste component hiervan is het terpeen thymoquinone (TQ, 27,8 à 57 %). Dat bepaalt vooral de werking van zwarte komijnolie samen met andere terpenen van de essentiële olie (paracymeen, α-pineen en carvacrol), fytosterolen (vooral β-sitosterol), vitamine E, fosfolipiden, alkaloïden (de isochinoline-alkaloïden nigellicimine, nigellicimine N-oxide, de pyrazol- en indazolalkaloïden nigellidine en nigellicine), fenolzuren en flavonoïden.
Topper bij luchtwegeninfecties
Zwarte komijnolie werkt vooral ‘immunomodulerend’: dat wil zeggen dat ze de kwaliteit van de weerstand verbetert en dit vooral door thymoquinone die het aantal verhoogt en/of de werking verbetert van witte bloedcellen (natural killer cells, macrofagen, T-helper lymfocyten en B-lymfocyten die antilichamen aanmaken). Ze werkt hierdoor breed antimicrobieel (tegen bacteriën, virussen en schimmels) op de luchtwegen, met o.a. een werkzaamheid tegen methicilline resistente Staphylococcus aureus (MRSA), HIV-virus en het SarsCov2- virus. Minstens even belangrijk is de ontstekingsremmende werking, waardoor de ‘hyperimmuniteit’ of de overmatige ontsteking die aan de basis ligt van een ernstig verloop van infectieziekten, wordt afgeremd. De belangrijkste indicaties van zwarte komijnolie zijn hierdoor:
- infecties van de luchtwegen: verkoudheden, influenza (griep), faryngitis/tonsillitis (keelontsteking/amandelontsteking), laryngitis (strottenhoofdontsteking), bronchitis, sinusitis
- COVID-19-infecties: bewezen sneller herstel, sneller negatieve PCR-test, minder nood aan hospitalisatie, drastische afname sterfterisico
- ondersteuning bij HIV (seropositiviteit) en hospitaalinfecties
Antiallergisch op de luchtwegen
Door de voornoemde immunomodulerende werking, helpt zwarte komijnolie ook allergische verschijnselen af te remmen. Ze moduleert namelijk de belangrijke balans Th1/Th2-lymfocyten, waarbij de Th2-cellen, die bij allergieën vaak de bovenhand hebben, afgeremd worden. Rekenen we daarbij de hoger vernoemde ontstekingsremmende werking, het feit dat zwarte komijnolie de vrijstelling van histamine afremt, decongestief of ontzwellend werkt op de slijmvliezen en ontkrampend op de luchtwegen, en je begrijpt dat zwarte komijnolie heel nuttig kan zijn bij:
- allergische rhinitis zoals hooikoorts en huisstofmijtallergie
- chronische verstopte neus
- astma
- de ondersteuning van COPD (Chronische longziekte)
Zwarte komijnolie helpt ook auto-immuunziekten afremmen zoals de ziekte van Hashimoto van de schildkier
Hart- en bloedvaten
Door een natuurlijke bloedvat verwijdende werking, kan zwarte komijnolie het oplopen van de bloeddruk afremmen. Maar thymoquinone oefent ook een sterke antioxiderende werking uit op de hartspier en op de bloedvatwanden; dat laatste resulteert in een natuurlijke bloedverdunnende werking en in het afremmen van de oxidatie van LDL-cholesterol tot de ‘echte slechte’ en aan de vaatwand verklevende oxycholesterol. Rekenen we daarbij nog het verlagen van de triglyceridenspiegel en het verhogen van de ‘goede’ HDL-cholesterolspiegel, dan kan zwarte komijnolie ook nuttig zijn bij:
- hypertensie (hoge bloeddruk)
- atherosclerose (slagaderverkalking) en dus in de preventie van hart- en vaatziekten zoals trombose, embolie, hartinfarct, beroerte en flebitis
Diabetes type 2
De antioxiderende of celbeschermende werking van zwarte komijnolie doet zich ook geleden ter hoogte van de pancreas: ze helpt dat orgaan beschermen en activeert in het bijzonder de groei en onderhoud van β-cellen, waardoor er betere afscheiding gebeurt van het bloedsuikerverlagende hormoon insuline. Die bloedsuikerspiegel verlagende werking wordt overigens nog in de hand gewerkt door het feit dat zwarte komijnolie ook de zogenaamde ‘insulineresistentie’ vermindert waardoor de glucose-opname door spier- en vetcellen verbetert. Rekenen we daarbij nog de hoger aangehaalde werking op hart- en bloedvaten en het verbeteren van de energiestofwisseling, dan is zwarte komijnolie ook inzetbaar bij:
- diabetes type 2: verlaagt nuchtere glycemie (bloedsuikerspiegel) en HbA1c (geglycosyleerde hemoglobine, maat voor ernst van diabetes)
- de preventie van diabetescomplicaties ter hoogte van hart- en bloedvaten, nieren, ogen en hersenen
Reumatische aandoeningen
Hogerop haalden we al de niet onbelangrijke anti-inflammatoire of ontstekingsremmende werking aan. Die doet zich ook gelden ter hoogte van spieren en gewrichten met als gevolg een analgetische (pijnstillende) werking. Hierdoor behoren ook tot de indicaties:
- reumatische aandoeningen: artrose, reumatoïde artritis
- lumbago (rugpijn)
- spierpijnen, tendinitis (peesontsteking)
Ook inzetbaar bij…
Vooral in de Arabische geneeskunde wordt zwarte komijnolie als een ‘panacee’ beschouwd dat inzetbaar is bij enorm veel aandoeningen. Waar alle boven vernoemde werkingen door goed uitgevoerde studies onderbouwd zijn, zijn er ook een aantal toepassingen die nog beter moeten bevestigd worden:
- geheugen- en concentratiestoornissen, preventie van de ziekten van Alzheimer en Parkinson, van beroerte
- leverstoornissen, alcoholische hepatitis, vetlever (niet-alcoholische leververvetting)
- eetlustgebrek, moeilijke spijsvertering, preventie van maagzweren
- metabool syndroom, overgewicht, obesitas
- ondersteuning van de kankerbehandeling: o.a. borstkanker, pancreaskanker, dikke darmkanker
- wonden, trage wondgenezing, herstel na operatie en traumata
- bacteriële -, virale- en schimmelinfecties van de huid
- herpes, acne, schimmelinfecties van de huid
- atopische dermatitis (eczema), vitiligo, psoriasis
- osteopenie (gebrek aan botweefsel), osteoporose, herstel na botfracturen
Uitwendig gebruik
Ten slotte mogen we niet vergeten dat zwarte komijnolie ook uitwendig kan ingezet worden. Vooral door de reeds aangehaalde antioxiderende, onstekingsremmende en antimicrobiële werking van thymoquinone, kan zwarte komijnolie nuttig zijn bij:
- ontstekingsziekten van de huid: atopische dermatitis (eczeem), psoriasis
- geïrriteerde huid
- langzame wondgenezing, schaafwonden, etterende wonden, pijnlijke wonden
- acne
Als we daarnaast ook nog de hydraterende, verzachtende en huidbarrière versterkende werking van linolzuur in rekening brengen, dan zijn er toepassingsmogelijkheden bij:
- droge, schrale en schilferige huid
- uitdroging van de huid, o.a. door bepaalde medische behandelingen en door zonnebaden
- verouderende, vermoeide, slappe huid
- ouderdomsvlekken
- rimpels
Kwaliteit
Zorg dat je zeker zwarte komijnolie inzet die afkomstig is van biologische teelt. Ze moet ook verkregen zijn door een eerste, koude persing en ondergaat daarna wel best een filterproces.
Geef als eerste een reactie