Natuurlijke hulp bij hoge bloeddruk

Men omschrijft hoge bloeddruk of hypertensie wel eens als een ‘sluipmoordenaar’, omdat ze vaak zonder klachten verloopt, maar ondertussen wel als risicofactor de kans vergroot op ernstige hart- en vaatziekten zoals hersenbloeding, hartzwakte en nierfalen door vaatlijden. In de reguliere geneeskunde worden bij hypertensie bloeddrukverlagers voorgeschreven, middelen die men dan de rest van het leven moet blijven innemen en die niet zelden tot nevenwerkingen leiden. Welke natuurlijke maatregelen bestaan er om bij beginnende hoge bloeddruk het tij te doen keren zonder dat er geneesmiddelen moeten genomen worden?
 

Eerst natuurlijke middelen proberen
Bij hypertensie worden in de reguliere geneeskunde medicijnen ingezet die niet op de oorzaak inwerken, maar op een kunstmatige manier de bloeddruk verlagen. De voornaamste werkingsmechanismen zijn: zouten en water afdrijven (diuretica of plaspillen), het hart trager en minder krachtig te doen kloppen (bèta-blockers), de vaatwanden kunstmatig ontspannen (calciumantagonisten) en een hormoon met een vaatvernauwende werking blokkeren (ACE-inhibitoren). Deze bloeddrukverlagers kunnen soms nodig zijn, maar het feit dat ze niet op de oorzaak inwerken, suggereert al dat ze soms hun doel niet behalen: het voorkomen van hart- en vaatziekten. Zeker bij mensen met een mild verhoogde bloeddruk (systolische bloeddruk tussen 140 en 160 mm kwikdruk en diastolische bloeddruk tussen 90 en 100 mm kwikdruk), toont een zeer grote studie aan dat geneesmiddelen in vergelijking met een placebo de kans op hartaanvallen, beroertes en vroegtijdig overlijden, niet verlagen. Het kan dus meer dan zinvol zijn – vooraleer medicijnen op te starten die men blijvend moet innemen en potentiële nevenwerkingen kunnen veroorzaken – eerst na te gaan wat kruiden en voedingssupplementen kunnen betekenen. Sommigen daarvan zijn verrassend effectief, zo tonen correct uitgevoerde studies aan.

Voor alles: levensstijl aanpassen

Maar vooraleer voedingssupplementen op basis van planten en nutriënten in te zetten, moet eerst en vooral de levensstijl en de voeding aangepakt worden, want daar kan al heel wat winst mee geboekt worden (tussen haakjes staat de mogelijke bloeddrukdaling):

• afvallen bij overgewicht (10 kg: 5 à 10 mm kwikdruk)
• stoppen met roken (2 à 4 mm kwikdruk)
• wandelen, joggen, verstandig sporten (4 à 9 mm kwikdruk)
• alcohol beperken tot minder dan 1 à 2 porties per dag (2 à 4 mm kwikdruk)
• ontspannen, yoga, relaxerende massage…    (3 mm kwikdruk)
• meer slaap nemen voor middernacht (niet gekend)
• overstappen op een volwaardig, ongeraffineerd en evenwichtig dieet (8 à 14 mm kwikdruk)

Wat betreft dit laatste (zie ook elders in BIO GEZOND): het gaat zeker niet om een strenge zout- of natriumbeperking maar, vooral om het opvoeren van de kaliumbronnen (verse groenten en fruit), van de magnesiumbronnen (volle granen, noten, zaden, peulen…) en om het laten van voedingmiddelen met een hoge glycemische index (alles met suiker, witmeelproducten)

Kruiden/Planten

Er bestaan een aantal zeer nuttige planten die bijdragen tot het verlagen of normaliseren van verhoogde bloeddrukwaarden. De werking van de volgende is wetenschappelijk onderbouwd.

Hibiscus, de rode bloeddrukverlager

De vlezige bloemkelken van hibiscus of roselle (Hibiscus sabdariffa) worden al heel lang in de volksgeneeskunde van Noord-Afrika gebruikt bij matige hypertensie. Dagelijkse 10 g van deze plant (thee, extract) doet de systolische bloeddruk gemiddeld met 17,1 mm kwikdruk en de diastolische bloeddruk gemiddeld met 12 mm kwikdruk dalen; even goed als het medicijn captopril. Hibiscus werkt tweeledig door zijn anthocyanen: enerzijds bevordert het de afscheiding door de nieren van natrium, gevolgd door water, en anderzijds verlengt ze de ontspannende werking op de vaatwand van de stof stikstofmonoxide (NO).

Olijfblad: sterker dan olijfolie

Olijfblad (Olea europaea) oefent, vooral door het sterke antioxidans oleuropeïne, net als hibiscus een beschermende werking uit op stikstofmonoxide (NO), waardoor deze stof langer de vaten verwijdt. Daarnaast remt olijfblad ook de vorming af van angiotensine II, een hormoontje dat in het lichaam de bloeddruk doet oplopen. Na een 6-tal weken kan olijfbladextract gemiddeld de systolische en diastolische bloeddruk respectievelijk met 13 en 5 mm kwikdruk doen dalen.

Knoflook: topper voor hart- en bloedvaten

Van verse knoflook (Allium sativum) is aangetoond dat regelmatig gebruik de bloeddruk verlaagt. Nog sterker werkt Gefermenteerde knoflook (Aged Garlic Extract): na 12 weken weken vermindert dagelijks 1200 mg daarvan de systolische bloeddruk met 12 mm kwikdruk en de diastolische bloeddruk met 6 mm kwikdruk, wat even goed is als de courante bloeddrukverlagers. Vooral de toename van de elasticiteit van de bloedvaten is zeer aanzienlijk en het voordeel is dat ondertussen het proces van atherosclerose sterk wordt afgeremd.

Meidoorn: ondersteunt het hart

De milde bloeddrukverlagende werking van de bloesems van éénstijlige/tweestijlige meidoorn (Crataegus monogyna/laevigata) berust onder meer op deflavonoïden erin. Vooral de oligomere procyaniden of OPC’s zorgen voor een betere doorbloeding van de kransslagaders met meer aanvoer van zuurstof en voedingsstoffen, waardoor het hart meer harmonisch samentrekt. Meidoorn versterkt ook het parasympatisch zenuwstelsel, wat de bloedvaten verwijdt en de hartslag vertraagt, resulterend in een lagere bloeddruk.

Zeeden OPC’s: topper voor de microcirculatie

Deoligomere procyaniden of OPC’s uit de zeeden worden beschouwd als de krachtigste plantenextracten die de microcirculatie in het lichaam (ogen, nieren, hersenen, hart) bevorderen en de vaatwanden beschermen. Ze bevorderen ook sterk het openzetten van de bloedvaten door stikstofmonoxide, wat – bij een dosis van 150 à 300 mg/dag – de systolische en de diastolische bloeddruk met respectievelijk 12 en 7 mm kwikdruk doet dalen.

Citroenmelisse: bij stress aan de basis

Zeker als de spanningen van het jachtige, dagelijkse leven zorgen voor een te hoog oplopende bloeddruk, kan aan het rustegevende kruid melisse (Melissa officinalis) gedacht worden. Elders in deze BIO GEZOND leest U dat citroenmelisse, vooral door het parasympatisch zenuwstelsel te ondersteunen, na 4 weken de systolische en de diastolische bloeddruk met respectievelijk 12 en 7 mm kwikdruk doet dalen.

Rode bietensap: zo eenvoudig

Dagelijks een glas van het nitratenrijke rode bietensap drinken, helpt het lichaam meer van de vaatverwijder stikstofmonoxide maken en voert tegelijk heel wat kalium aan, de antagonist van natrium. Eénmalig 250 ml rode bietensap drinken bij hoge bloeddruk (SBD ts 140 – 159 mm en DBD ts. 90 en 99 mm) leidt na 3 tot 6 uur tot gemiddelde daling van de SBD met 11,2 mm en van de DBD met 9,6 mm. Na 24 uur is de bloeddruk gemiddeld nog 7,2 mm lager.

Andere nuttige planten:

• maretak of mistel (Viscum album): kan op basis van zijn biogene amines en aminozuren zoals GABA of gamma-aminoboterzuur, de perifere bloedvaten verwijden
• werken natuurlijk vochtafdrijvend:muizenoortje (Hieracium pilosella), echte guldenroede (Solidago virgo-aurea), Java-thee (Orthosiphon stamineus), maïsstempels (Zea mays), berk (Betula pendula/pubescens), jeneverbes (Juniperis communis) ….
• ontspannende planten bij hoge bloeddruk door stress: valeriaan (Valeriana officinalis), hop (Humulus lupulus), passiebloem (Passiflora incarnata), linde (Tilia cordata)…
• regelmatig groene thee en granaatappelsap drinken

Voedingsstoffen

Co-enzym Q10: onmisbaar
Een meta-analyse van meerdere klinische studies onderbouwt dat de bioactieve stof co-enzyme Q10, bij verhoogde uitgangswaarden, de systolische bloeddruk tot 17 mm en de diastolische bloeddruk tot 10 mm kwikdruk kan doen dalen! Co-enzyme Q10 verbetert namelijk de endotheelfunctie van de bloedvaten, waardoor meer van het bloedvatverwijdende stikstofoxide (NO) wordt afgescheiden en als antioxidans verlengt het ook de werking van NO. Ook het verbeteren van de hartspierwerking met meer harmonische contracties, draagt bij tot een natuurlijke bloeddrukdaling. Als we co-enzym Q10 bij plantenextracten in een capsule stoppen, dan hebben de we ‘droge’ ubiquinone nodig. Als we co-enzym Q10 als monotherapie inzetten, dan is de beter opneembare en direct werkzame versie te verkiezen: de vetoplosbare ‘ubiquinol’.

Magnesium tegen stress

Dit mineraal, waaraan zoveel mensen een gebrek vertonen, werkt niet alleen algemeen stresswerend, ze helpt ook de bloedvaten te ontspannen en de hartspier meer harmonisch samentrekken. De beste keuze zijn aminozuurchelaten zoals magnesiumbisglycinaat en magnesiumtauraat.

EPA en DHA ontspannen de vaatwand

De omega-3-vetzuren of ‘visolievetzuren’ EPA en DHA staan vooral bekend voor het feit dat ze atherosclerose helpen afremmen. Maar ze hebben ook een mild vaatontspannende werking. Als ze als enige maatregel worden ingezet, moet wel dagelijks 3g EPA + DHA – via een kwaliteitsvolle visolie – ingezet worden voor een duidelijke bloeddrukdaling. Die dosis kan uiteraard lager, als er ook hoger vernoemde planten en nutriënten ingezet worden.

Andere nuttige nutriënten:

• kalium: helpt de verstoorde balans met natrium herstellen. Moet vooral aangevoerd worden onder de vorm van verse groenten en fruit. Op voorschrift kan het goed opneembare kaliumorotaat ingezet worden.
• vitamine C met bioflavonoïden in hogere doses (min 1 à 2 g/dag): verbetert de vaatwandfunctie, beschermt de vaatverwijder NO en zorgt voor een betere collageenproductie in de vaatwanden
• vitamine K2: remt de kalkneerslag in de bloedvaten, waardoor deze elastisch blijven
• C12-peptide en de lactotripeptiden IPP en VPP: deze door enzymatische splitsing uit caseïne of melkeiwit verkregen peptiden (korte eiwitketens), vertonen een natuurlijke bloeddrukverlagende werking
• alfa S1 caseïnedecapeptide: is eveneens een caseïnepeptide, dat door een natuurlijke ontspannende werking vooral bij hypertensie door stress kan ingezet worden.
• vitamine B6: werkt – vooral in combinatie met de hoger aangehaalde vitamine C – natuurlijk vochtafdrijvend (mogelijk alternatief voor de “plastabletten”)
• L-arginine: dit aminozuur bevordert de aanmaak van stikstofmonoxide (NO)
• L-carnitine: ondersteunt de hartfunctie en verlaagt zo mogelijk een verhoogde bloeddruk

In de praktijk: combinaties

Door het combineren van verschillende van hoger vernoemde planten en/of voedingsstoffen, kunnen heel efficiënte bloeddrukverlagende voedingssupplementen ontwikkeld worden. Gekende combinaties zijn o.a. gefermenteerde knoflook met co-enzym Q10, alsook hibiscus, olijfblad en co-enzym Q10. In de volksgeneeskunde was vooral de combinatie knoflook + maretak + meidoorn een werkzame synergie. Een belangrijke opmerking: omdat deze natuurlijke middelen op de oorzaak inwerken (vooral een verstoorde vaatwandfunctie), duurt het meestal een tijdje – en dus langer dan de kunstmatige medicijnen – vooraleer de bloeddrukverlaging duidelijk wordt.